આપણા પરિવારમાં મોટી ઉંમરની મહિલાઓ પણ હેલ્થ બાબતે બહુ કેરલેસ હોય છે. આમ તો મહિલા હોય કે પુરુષ, એક વાત સમજવા જેવી છે કે, ઉંમર વધવાની સાથે લાઇફ અટકી જતી નથી. પુરુષો પોતાની જોબમાંથી રિટાયર થાય એ પછી પોતાને જ યુઝલેસ ફીલ કરવા લાગતા હોય છે. ફ્રાંસની નૈટિકસસ નામની સંસ્થા દર વર્ષે રિટાયરમેન્ટ પછી લોકોની સ્થિતિ વિશે ગ્લોબલ રિટાયરમેન્ટ ઇન્ડેક્સ પ્રસિદ્ધ કરે છે. 34 દેશોમાં આ અભ્યાસ થયો હતો. આપણા દેશનો નંબર સૌથી છેલ્લો એટલે કે 34મો હતો. વૃદ્ધ લોકોનું ધ્યાન રાખવામાં સૌથી મોખરે રહેનારા દેશોમાં સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ, નોર્વે અને આઇસલેન્ડનો સમાવેશ થાય છે. વૃદ્ધોને જાતી જિંદગીએ જીવવાની મજા આવે એવું વાતાવરણ રચવાની જવાબદારી પરિવાર, સમાજ અને સરકારની છે.
મોટી ઉંમરે કામ કરવાની વાત કરીએ તો ઘણા લોકોને રિટાયર થયા પછી પણ કામ કરવું હોય છે પણ એક્સટેન્શન મળતું નથી. આપણે ત્યાં એવું પણ વિચારવામાં આવતું નથી કે આ માણસને આટલા વર્ષોનો અનુભવ છે તો એ કામ લાગશે. મોટી ઉંમરે નાસીપાસ થવાનું એક કારણ એ પણ છે કે, વડીલો પાસે કોઇ કામ જ નથી હોતું? એમના માટે સૌથી મોટો સવાલ એ જ હોય છે કે, આખો દિવસ કરવું શું? જોબ દરમિયાન એક મિનિટ પણ નવરો ન રહેતો માણસ અચાનક જ સાવ ફ્રી થઇ જાય એ પછી તેને પોતાની જિંદગી સાથે જ એડજસ્ટ થવામાં તકલીફ પડતી હોય છે. કામ અને હોદ્દો ન હોય એટલે બોલાવવાળા પણ ઘટી જાય છે. વાતાવરણ જ એવું સર્જાય છે કે, માણસ શારીરિક અને માનસિક રીતે નબળો પડવા લાગે.
મોટી ઉંમરે માણસની પ્રકૃતિ બદલાતી હોય છે. ઘણા વડીલો કચકચ કરતા હોય છે. એમની અમુક આદતો પણ ઇરિટેટિંગ હોય છે, એ બધું સાચું પણ એમણે સંતાનો અને પરિવાર પાછળ આખી જિંદગી ખર્ચી નાખી હોય છે. ઘરના સભ્યો વડીલોની કેર કરે અને વડીલો પણ પોતાની જિંદગીને ધબકતી રાખે એ જરૂરી છે. જિંદગીની છેલ્લી ક્ષણ સુધી પૂરેપૂરું જીવાય એ જ મહત્ત્વનું હોય છે. જિંદગી ફૂલ ટુ જીવવાના રસ્તાઓ અને નુસખાઓ શોધો તો જિંદગીનો ક્યારેય થાક નહીં લાગે અને જીવવાની મજા આવશે!
હા, એવું છે!
અત્યારના સમયમાં વૃદ્ધો વધુ એકલતા અનુભવી રહ્યા છે. એનું કારણ એ છે કે, સંતાનો કામમાં બિઝી છે અને પૌત્ર પૌત્રીઓ મોબાઇલમાં રચ્ચા પચ્ચા રહે છે. અગાઉ દાદા-દાદીઓનો સમય બાળકો સાથે સરસ રીતે પસાર થઇ જતો હતો. હવે બાળકો પાસે પણ ક્યાં કોઇના માટે સમય છે?
(‘સંદેશ’, અર્ધસાપ્તાહિક પૂર્તિ, તા. 13 એપ્રિલ 2022, બુધવાર, ‘દૂરબીન’ કોલમ)